De kapwoede in de Zuidas gaat altijd met haast gepaard. Daarna resteert vaak maanden een kale vlakte zonder enige graaf- of bouwactiviteit. Ondanks het feit dat de gemeente streeft naar meer groen in het kader van de Europese normen voor de luchtkwaliteit en Hoofdgroenstructuur vindt er in het gebied een ware kaalslag plaats.
Jaren geleden gingen tegenover de RAI de HTS en een synagoge tegen de vlakte en werden alle bomen gekapt, omdat er plannen waren voor parkeergarage, theater vdEnde en andere bouwwerken. Bouwfraude gooide roet in deze plannen en vdEnde kapte met de projectontwikkelaar. Van enige afstemming tussen bouw en kap was geen sprake.

Voor de Noord-Zuidlijn sneuvelden ruim 350 platanen op het Europaplein, maar er wordt gefluisterd dat ‘binnenkort’ een aanvang wordt gemaakt met herplant. Hoera!!
Ook bij de afrit van de RAI , (de zogenaamde oksel A10) werden veel forse bomen gekapt omdat er extra opvang moest komen voor water : die plas ligt er inmiddels (daar dreef die grote badeend een tijdje rond) en wordt omrand door dunne boompjes.

Op de hoek van de Beethovenstraat/de Boelelaan ging vorig jaar een aantal forse bomen tegen de vlakte. Nu kijken de bewoners van de flatgebouwen langs de laan tegen een rommeltje van geparkeerde (vracht)auto’s en pompinstallaties. Met de bouw van de geplande woningen is men daar nog niet gestart.

Voor de bouwplannen van het gebied Beethoven is de kap voorzien van bijna 600 bomen in de zuidwesthoek van het Beatrixpark. Bijna alle bomen in het meest westelijke deel van de natte vallei en op de terreinen van de school en langs de Prinses Irenestraat zullen verdwijnen. Daarmee verdwijnt een groot deel van de groene buffer tussen park en A10. Over een aantal jaren zal – zoals in Projectbesluit en Uitvoeringsbesluit is beschreven in de afspraak “groen voor rood/rood voor groen” en als het St. Nicolaas-lyceum een nieuwe behuizing heeft – een deel van het schoolterrein bij het park worden getrokken. Langs de Prinses Irenestraat hoopt men al sneller tot enige herplant over te kunnen gaan: zodra er een einde is gekomen aan het graafwerk in verband met de aanleg van kabels en leidingen wordt er weer wat groen teruggeplant, maar dat zijn natuurlijk geen 50 jaar oude bomen.

Vervolgens is het talud langs de Strawinskylaan aan de beurt. Want ook voor de Strawinskylaan worden plannen gemaakt: die laan moet omlaag, alle onderdoorgangen worden vervangen door gelijkvloerse kruisingen en langs de laan wordt flink bijgebouwd.
Een volgend project waarvoor veel bomen (ca. 1500?!?) gekapt gaan worden ligt tegenover de VU – alle bomen gaan plat rondom de voetbalvelden, tennispark en de schoolwerktuinen.

Maar zeker in de Zuidas lopen plannen nog wel eens heel anders dan oorspronkelijk gepland. Schermen voor een betere luchtkwaliteit langs de A10 zouden zeker komen, het geld was al geregeld, met Rijkswaterstaat waren al afspraken gemaakt en een bouwvergunning was aangevraagd. Door versoepeling van de wetgeving was plaatsen van schermen niet meer wettelijk noodzakelijk. Dus dat plan werd vermoedelijk afgeblazen. En ondertussen zijn aan weerskanten van de A10 Zuid bijna alle bomen weg en lijkt er vooral geïnvesteerd te worden in ‘groen’ gekleurd glas, fraaie binnentuintjes en heel veel stenen.

Tot nu toe gold voor deze grootstedelijke projecten de verouderde bomenverordening uit 1964 – zonder herplantplicht – en werden bezwaarschriften wel in behandeling genomen maar bezwaarden heel vaak niet ontvankelijk verklaard, bijv. omdat ze op meer dan 100 meter van de bomen woonden of de bomen vanuit hun woning niet konden zien. De inmiddels aangenomen nieuwe centrale bomenverordening lijkt vooral oude bomen bescherming te bieden. De toekomst zal het leren. Voorlopig ontgroent men de Zuidas nog volgens de oude verordening. De kap wordt meestal aangevraagd door een afdeling binnen de centrale stad, wordt dan door een afdeling van die centrale stad beoordeeld en vervolgens verleend.

Publicatie van aanvraag en vergunning is louter via stevig zoekwerk op de website van de Dienst Milieu en Bouwtoezicht te vinden. Het “Groeifonds Groen”, waarin voor elke meter Zuidasbebouwing een bedrag werd gestort, wordt maar ten dele aangevuld en de gelden worden grotendeels aangewend om waterberging en enig achterstallig onderhoud in bestaande parken te financieren. In Utrecht deed men het anders : bij het grootstedelijk project Hoog Catherijne publiceerde de projectorganisatie dit jaar: “Strategie voor de boombeplanting stationsgebied Utrecht“, waarin een zogenaamde ‘bomenbalans’ is opgenomen met als doelstelling dat in het stationsgebied in de nieuwe situatie een evenredig aantal bomen worden geprojecteerd als in de bestaande situatie (ca. 1022 stuks). Ongeveer de helft van de bomen kan behouden blijven en de andere helft wordt vervangen of herplant.

Duizend bomen – een VVD partijstunt bij de deelraadsverkiezing – en daarna nam de deelraad van Zuideramstel het op in het programma en werd er zelfs nog 1 boom aan toegevoegd : het 1001 bomenplan. Dat wil niet zeggen dat er daadwerkelijk 1001 bomen bijgeplant worden, een groot deel van deze bomen vervangen bomen die reeds in een eerder stadium gekapt werden. Grote megaprojecten zoals de Noord-Zuidlijn of Zuidas vallen buiten dit bomenplan.

Het nieuwe structuurplan Amsterdam gaat misschien het stadsgroen bescherming bieden. Maar dat stadsgroen is in het Zuidasgebied dan al heel erg uitgedund!

Bewonersplatform Zuidas
www.bewonersplatformzuidas.nl

Lees verder over: Beatrixpark, Groen, Water & Lucht, Publicaties, Zuidasgebieden.